الگـوهای مدیریـت در قرآن و اسلام

مدیریت در علوم انسانی رابطه بسیار نزدیکی با فرهنگ دارد، به گونه ای که با اندک تأملی می توان نقش فرهنگ را در جای جای آن مشاهده کرد. به همین دلیل، فرهنگ های گوناگون برای خود، مدیریت های متفاوتی را اقتضا می کنند. مدیریت ژاپنی، مدیریت امریکایی، مدیریت کره ای و... نمونه هایی از این قبیل می باشند که متناسب با فرهنگ خود شکل گرفته است. از سوی دیگر، برخی پیشوایان دینی ما در عصر خود مدتی زمام دار جامعه اسلامی بوده و مدیریت کلان جامعه آن روز را به عهده داشته اند؛ آن معصومان به طور حتم دارای اصول و شیوه های خاصی در چگونگی اداره جامعه بوده اند که می تواند الگوی مدیران مسلمان قرار بگیرند. علاوه بر این، با مراجعه به منابع دینی می توان به گزاره هایی دست یافت که حاوی یک سری دستور العمل ها و توصیف های مدیریتی است. این دستور العمل ها بایدها و نبایدهای مدیریتی هستند که مدیران مسلمان با فراگیری و پایبندی عملی به آنها وظیفه دینی خویش را اداء می کنند .      پس علم مدیریت به دلیل آمیختگی با فرهنگ غربی کاملاً پاسخ گوی نیازهای مدیریتی ممالک اسلامی نیست و با توجه به فرهنگ این کشورها ضرورت دارد تا با پژوهش بر روی شیوه هایی از مدیریت که سنخیت با این فرهنگ دارد، نیاز های مورد نظر را بر طرف سازد.      از طرفی وظیفه مسلمانی اقتضاء می کند در برابر فرمان های الهی مطیع باشیم، پس با توجه به دستور العمل های مدیریتی که از سوی مدیران معصوم جامعه اسلامی صادر شده، ضرورت دارد تا با عمل به آن دستور ها و الگو قرار دادن معصومان، مدیریتی را بکار گیریم که مورد رضایت و خشنودی پروردگار باشد. نگارنده در این مقاله تلاش کرده است مجالی جهت آشنایی بیشتر با الگوهای مدیریت در قرآن و اسلام فراهم آورد.